Ik durf te wedden dat de meesten van ons in de war raken als ze horen hoeveel soorten yoga we kunnen beoefenen.
Er zijn meer dan 90 verschillende stijlen; sommige, zoals Bikram Yoga, hebben zelfs een handelsmerk.
Maar heb je je ooit afgevraagd hoe we tot de huidige yogabeoefening zijn gekomen?
De meeste stijlen zijn gebaseerd op asanas, wat houdingen betekent, gecombineerd met bewegingen, ademhalingstechnieken, meditatie en mudras.
Als we aan yogahoudingen denken, stellen we ons iets actiefs en lichamelijks voor.
De term asana betekent daarentegen letterlijk ‘zitplaats’.
In feite zijn de asana’s die genoemd worden in de Yoga Sutras, de oudste geschreven tekst die over Yoga gaat, sukhasana en padmasana, de zitposities die we beoefenen als we mediteren.
De Yoga Sutra’s werden samengesteld in de vroege eeuwen na Christus.
De onderzoekers noemen deze tijd de “klassieke yoga” periode.
Als we verder gaan, komen we in de “post-klassieke yoga” periode, waar het fysieke lichaam meer nadruk begint te krijgen.
Dit is het moment waarop Hatha yoga zijn intrede deed in de wereld.
Hatha betekent in het Sanskriet “koppig”; voor sommige tradities betekent de beoefening van Hatha Yoga de koppige beoefening van yoga.
Voor anderen is de term Hatha afgeleid van “ha”: (‘zon’) en “tha” (‘maan’).
Ze symboliseren levenskracht en bewustzijn.
Wanneer deze tegenstellingen één worden, realiseren ze de harmonie van het zijn; we zijn volledig levend en bewust.
We omarmen deze heelheid niet als we de neiging hebben vast te zitten in onze geest, ons lichaam en ons hart; door middel van Hatha Yoga kunnen we het lichaam zuiveren, de geest kalmeren en het hart openen.
Yoga Pradipika
Het eerste geschrift over Hatha yoga (Hatha Yoga Pradipika) werd in de veertiende eeuw geschreven door de Indiase wijze Swami Swatmarama.
De tekst gaat in detail in op asana, pranayama, mudra, bandha en samadhi en geeft specifieke richtlijnen.
Andere belangrijke schriftelijke bronnen zijn de Shiva Samhita, die de invloed van het boeddhisme en tantra in de ontwikkeling van Hatha yoga laat zien, en de Gheranda Samhita, die de zeven middelen van het yogapad beschrijft.
Deze zeven middelen van yogische paden zijn shatkarmas voor zuivering, asana’s voor kracht, mudra’s voor standvastigheid, pratyahara voor kalmte, pranayama voor lichtheid, dhyana voor realisatie en samadhi voor gelukzaligheid.
Er zijn 3 hoofddoelen van Hatha yoga:
- De totale zuivering van het lichaam
- Het volledig in balans brengen van de fysieke, mentale en energetische velden
- Het ontwaken van zuiverder bewustzijn
Veel mensen verbinden de oorsprong van Hatha yoga met Tantra, hoewel de meeste Hatha yoga tradities hun wortels toeschrijven aan de Raja yoga filosofie van Patanjali.
Patanjali is sterk beïnvloed door de boeddhistische filosofie van Yama en Niyama.
Tantra yoga
De tantrabeweging in India was deels een reactie tegen de dualistische praktijken die in de Veda’s en Upanishads werden onderwezen en in de Yoga Sutras werden gecodificeerd.
Het hoofdidee van tantra is dat alles in het universum een uitdrukking is van de goddelijke vrouwelijke energie, Shakti genaamd, en dat spirituele ontwikkeling verloopt via levenservaringen.
We kunnen het goddelijke ervaren als we ons ervoor openstellen, de ervaringswereld leven en het niet vermijden.
Deze filosofie heeft een diepgaande invloed op hoe we denken over het lichaam en yogabeoefening.
Volgens de Tantra-benadering vinden we ons pad naar verlichting en geluk alleen door de materiële wereld te ervaren.
Tantra yoga probeert de menselijke instincten in balans te brengen – niet af te zweren – in een poging verlichting te bereiken.
Het idee van yoga in het tantrische perspectief is om het lichaam, de adem en de geest als één te verenigen en de volheid van zowel mannelijke als vrouwelijke energieën te omarmen.
Ondanks het dualistische denken ziet de Tantrische filosofie de twee kanten van energie, Shiva en Shakti, als één.
Al deze principes zijn nog steeds aanwezig in de moderne yoga asana, wat betekent dat we de huidige yoga als een tantrische praktijk kunnen beschouwen.
Verschillende stijlen, dezelfde wortels
Als we kijken naar de verschillende stijlen en nuances die moderne westerse yoga tegenwoordig belichaamt, kunnen we zien dat de eerder beschreven onderwerpen veel gemeen hebben.
Vinyasa verbindt de houdingen in een flow door de ademhaling.
Ashtanga yoga volgt dezelfde benadering als Vinyasa yoga en herhaalt hetzelfde patroon van houdingen.
Iyengar yoga richt zich meer op de uitlijning van het fysieke lichaam. Yin yoga richt zich op de diepste weefsels van het lichaam door middel van specifieke asana’s.
Maar ook al zijn er verschillen in de specifieke praktijken, ze hebben allemaal hetzelfde doel: het bewustzijn vergroten en ziekten verminderen.
Voor mij is Hatha als de moeder van de verschillende merkvormen van yoga.
Yoga als oefening, zoals we die in het Westen kennen, is sterk beïnvloed door Swami Kuvalayananda en zijn leerling Tirumalai Krishnamacharya, die lesgaf van 1924 tot aan zijn dood in 1989.
Zowel Kuvalayananda als Krishnamacharya combineerden asana’s uit Haṭha yoga met gymnastische oefeningen uit de fysieke cultuur van die tijd.
Tegelijkertijd lieten ze de meeste van hun religieuze aspecten vallen om een vloeiende stijl van fysieke beoefening te ontwikkelen die weinig of geen nadruk legde op de spirituele doelen van Haṭha.
Waarin verschilt Hatha Yoga van andere stijlen?
- In Hatha worden asana’s 1-5 minuten vastgehouden.
De meeste moderne stijlen zijn dynamisch en houden houdingen slechts kort aan. - De stofwisseling neemt af.
- Hatha yoga asana’s richten zich op interne organen en de wervelkolom in plaats van op spiergroepen en gewrichten.
- Het lichaam ondergaat minder slijtage.
- Er is minder zuurstof nodig.
- De stilte van lichaam en geest is belangrijker dan beweging.
Er zijn 84 traditionele Hatha Yoga houdingen.
Dit zijn de meest populaire:
- Shirshasna – Hoofdstand
- Sarvangasana – Schouderstand
- Halasana- Ploeg Houding
- Matsyasana – Vishouding
- Gomukhasana – Koe-gezicht houding
- Paschimotthanasna – Zittende vooroverbuiging
- Bhujangasana – Cobra houding
- Mayurasana – Pauw Houding
- Natrajasana – Dansershouding
- Vrkshasana – Boom Houding
Als yoga nieuw voor je is, raad ik je aan om te beginnen met een aantal Hatha-lessen en de fysieke houdingen in een langzamer tempo te leren, met meer aandacht voor stretchen.
En als je meer vertrouwen begint te krijgen in de asana’s, verken en ervaar dan andere vormen van fysieke beoefening.
Ik denk dat ze allemaal iets te leren hebben, ook wat niet voor ons bedoeld is.
Geniet van de reis, en ruik de rozen onderweg 🙂
Bronnen:
Marianna beoefent al meer dan acht jaar Yoga en in 2020
voltooide ze de 200h Yoga Teacher Training in Vinyasa bij YogaMoves in Utrecht.
Ze heeft een passie voor het delen van Yoga met anderen, duurzamer leven,
en reizen.
Hier is haar INSTAGRAM pagina.
